Hendrik trok een grimas toen hij met een pollepel het laatste restje zuurkool uit het blik in het steelpannetje schepte. Wat waren die randen toch scherp, als hij niet oppaste sneed hij zijn vinger er nog eens af en dan had je het gedonder in de glazen. Hij zette de pan op het vuur, legde een serveerblad op het aanrecht en liep naar de kast. Eén bordje, één glas, mes en vork, hij kon er niet aan wennen. En vandaag was het kerstmis. Een week geleden hadden de kinderen hem op de hoogte gebracht. Jan en Ellie vierden bij vrienden, Han en Ger maakten met de kinderen een reis, Bob had een congres in New York en bleef daar, Eline en Henk wist hij niet meer, maar ze konden evenmin. Al een paar jaar waren ze niet geweest. Hij roerde de zuurkool van de bodem en dacht aan Rosa. Het was goed dat zij het niet meer heeft geweten dat de kinderen nu alle vier ver weg in het buitenland woonden.
Met het pannetje op het dienblad, een karaf water en het pakketje uit de ijskast slofte Hendrik naar de eetkamer en nam zoals gewoonlijk plaats aan het hoofd van de tafel.
Hij schonk water in en hief zijn glas: ‘Vrolijk kerstfeest allemaal!’ Het was stil. Om niet zijn gedachten te laten glijden naar herinneringen aan de tafel vol gelach, gepraat en vrolijke kinderstemmen, vouwde hij het papieren pakje snel open. Voor hem lag op een glanzend wit vel een plakje hazenpaté met ui, mispel en zuurdesem, precies zoals Rosa die altijd voor hen met Kerstmis voorbereidde. Een croûte omzoomde het rechthoekige stukje vlees. Hij bukte zijn hoofd en snoof de bekende hazengeur op. Toch was het anders. Met de punt van zijn mes wipte hij er een pistachenootje uit. Het vloog over de rand van zijn bord, stuiterde op het dienblad heen en rolde verder.
In de verte beierden de kerkklokken.
Hendrik staarde naar het pistachenootje op de tafel en had geen trek meer.
Ineens schrok hij op. Een sleutel werd in het slot gestoken, de deur vloog open. Een voor een kwamen ze beladen met cadeaus, schalen en flessen binnen, Eline en Henk, Jan en Ellie, Han en Ger, Bob en de kleinkinderen. Ze waren er allemaal.